Soạn giả Nhị Kiều tên thật là Quản Thị Minh Nguyệt (SN 1921, tại làng An Thạnh, huyện Mõ Cày, tỉnh Bến Tre).
Nếu NSND Bảy Nam được xem là nữ soạn giả đầu tiên của sân khấu Việt Nam thì soạn giả Nhị Kiều được xem là nữ soạn giả sáng tác nhiều kịch bản nhất.
Những ngày đầu đến với nghệ thuật cải lương bà viết kịch bản với nghệ danh là Cô Nguyệt, Hoàng Thị Nguyệt và sau cùng là Nhị Kiều.
Năm 1954, Đoàn hát Việt Kịch Năm Châu xuống tỉnh Bến Tre biểu diễn, lúc đó bà đã 33 tuổi. Đem lòng ái mộ NS Tám Vân (người đóng vai Duy Bạt trong tuồng Gió ngược chiều) bà quyết định sánh duyên cùng ông, theo ông trên khắp nẻo đường lưu diễn.
Yêu chồng và đam mê sân khấu, bà học cách soạn tuồng, học viết và học ca cổ.
Văn chương của soạn giả Nhị Kiều nhiều nữ tính, nhẹ nhàng, ngay trong những đoạn gay cấn thì lời văn của bà vẫn mộc mạc, chân chất. Chuyện tuồng phần lớn được xây dụng một mạch có đầu có kết, như thể loại kể chuyện, ảnh hưởng nhiều từ tiểu thuyết của nhà văn Hồ Biểu Chánh.
Ban đầu phần lớn tác phẩm của bà đều hợp soạn, trong thời gian từ năm 1963 đến năm 1972, bà đã viết chung với các soạn giả nhiều kịch bản hay như: Đợi ánh bình minh, Chiếc lá giữa dòng, Phụng Kiều Lý Đáng, Hoa đồng cỏ nội (với Nguyễn Phương),.Hương lúa tình quê, Trăng rụng bến Từ Châu, Kim Hồ Điệp, Lỗi tình cố nhân (với Anh Tuyến), Khói sóng Tiêu Tương (với soạn giả Hà Triều Hoa Phượng), Những đứa con lai (với Thanh Cao), Mùa sen trắng nở, Mạnh Lệ Quân, Thạch phá thiên, Đường về Vạn Kiếp (với Nguyên Đạt), Bao Công xử án Trần Thế Mỹ, Sở Vân, Đường nào lên thiên thai (với Hoàng Lan), Qua cầu đắng cay, Tâm sự cha tôi, Thanh Xà Bạch Xà, Anh Bảy Chà, Mùa thu lá bay, Cánh chim bạt gió (với Thế Châu)…
Soạn giả Hoàng Song Việt (bìa trái) và nghệ sĩ Út Bạch Lan (bìa phải) đến thăm vợ chồng soạn giả Nhị Kiều và nghệ sĩ Tám Vân lúc còn sinh thời. (Ảnh do gia đình cung cấp)
Khi đã khẳng định tên tuổi, bà đã phóng tác theo tiểu thuyết của nhà văn Ngọc Linh thành kịch bản Nắng sớm mưa chiều, và tiểu thuyết của nhà văn Trang Thế Hy thành kịch bản Vầng trăng bên kia sông.
Sau năm 1975, bà đã sáng tác các kịch bản: Hoa cẩm chướng, Huyền thoại một chuyện tình, Giọt mưa thu, Lỡ chuyến đò thương, Vết thương kỷ niệm, Vị đắng lá sầu đâu, Trăng nước Lạc Dương Thành, Người khách thương hồ, Nửa đêm chợt tỉnh, Lòng người bạc đen, Truyền thuyết tình yêu…
Kịch bản Mùa thu lá bay và Truyền thuyết tình yêu là hai tác phẩm nổi tiếng của Nhị Kiều, đưa tên tuổi NSƯT Bạch Tuyết (vai Hàn Ni), cố NSƯT Minh Phụng (vai Văn Lâu), NSƯT Vũ Linh (Phi Cát), NSƯT Thanh Thanh Tâm, NS Kiều Phượng Loan, Thanh Hằng (vai nữ vương) lên đỉnh cao nghệ thuật ca diễn.
NSƯT Vũ Linh tâm sự: “Chúng tôi gọi bà là má, vì ông bà luôn xem chúng tôi như con cháu, chỉ dẫn tận tình. Trong đời tôi mang ơn NS Tám Vân và soạn giả Nhị Kiều, vì ông bà đã cho tôi vai Phi Cát rất hay”.
NSƯT Lệ Thủy cho biết: “Bà là tấm gương của sức lao động nghệ thuật bền bỉ. Từ những năm qua, khi Sân khấu Vàng của chúng tôi hoạt động, bà thường xuyên liên lạc để giới thiệu những kịch bản mới nhằm đóng góp thêm cho việc xây dựng nhà tình thương trao tặng đồng bào nghèo. Nghĩa cử của bà đối với sự nghiệp sân khấu và công tác từ thiện rất lớn. Tin bà mất là nỗi đau lớn của giới sân khấu chúng tôi”.
Ở tuổi 89, bà vẫn miệt mài sáng tác dù bệnh tim đã khiến bà ngã quỵ nhiều lần và phải điều trị tại Bệnh viện Bình Dương. Vĩnh biệt soạn giả Nhị Kiều, tác phẩm của bà vẫn mãi mãi sống trong lòng công chúng yêu sân khấu dân tộc.
Source: conhacvietnam |
|
