Trong khi không ít nhạc sĩ sinh ra lớn lên, luôn gắn bó với Hà Nội mà vẫn chưa viết được bài hát nào về xứ sở ngàn năm văn hiến thì Vũ Thanh đã có hai bài đặc sắc: “Bài ca Hà Nội” và “Hà Nội mùa thu”.
Không phải chỉ khi có “Bài ca Hà Nội”, Vũ Thanh mới được công chúng biết tới mà trước đó một năm - 1965 ông đã nổi tiếng với bài “Lời anh vọng đến ngàn năm” ca ngợi cái chết “hóa thành bất tử” của người thợ điện yêu nước Nguyễn Văn Trỗi.
Ngoài ra Vũ Thanh còn có nhiều bài hát hay khác được công chúng yêu thích “Cá lội đồng xanh”, “Rừng chiều”, “Vũng Tàu biển hát”, “Đêm trăng Chư Prông”, “Cảm xúc trên đường Phnôm Pênh”, “Đỉnh gió Na Dương”… Vũ Thanh không phải là nhạc sĩ chuyên viết cho thiếu nhi. Nhưng ông đã có một bài để đời mà các “em” nhỏ hôm nay đã có chồng, có vợ đều thuộc lòng: “Em đi trong tươi xanh” (Em đi trong tươi xanh, chim hòa bình tung cánh, mênh mang một bầu trời, ánh cờ sao lấp lánh…).
Ngôn ngữ âm nhạc trong những bài hát của Vũ Thanh được tìm tòi công phu, giàu màu sắc và phong phú về bút pháp. Mỗi bài một vẻ riêng biệt, không lặp lại, nhất quán trong một phong cách: âm nhạc sang trọng, chải chuốt, giàu hình tượng, dễ thuộc, dễ hát nhưng không dễ dàng đơn giản. Khi cần dân ca thì rất dân ca (như “Cá lội đồng xanh”), khi mang đậm phong cách nhạc thính phòng như “Lời anh vọng đến ngàn năm”, “Bài ca Hà Nội”.
Lúc cần sự trẻ trung thì sẽ pha hơi hướng nhạc nhẹ (extrade) như “Vũng Tàu biển hát”, “Rừng chiều” v.v… Từng là diễn viên hát rồi đi học sáng tác ở nhạc viện, Vũ Thanh xử lý ca khúc rất thuận tiện cho ca sĩ thể hiện tác phẩm của mình.
Vũ Thanh là một trường hợp có nhiều điểm khác với nhiều nhạc sĩ khác. Ông thuộc hàng nổi tiếng nhưng hầu như rất ít khi lên báo, lên truyền hình nếu không muốn nói là chưa bao giờ. Ai đó chỉ nhìn cái vẻ bên ngoài thì khó nghĩ ông là nhạc sĩ, lại sáng tác rất hay. Phong thái luôn xuề xòa, ăn mặc giản dị đến mức xuềnh xoàng, đầu tóc luôn “phát quang”, mùa rét có khi còn chụp chiếc mũ nồi hoặc mũ vải mềm kiểu của bộ đội. Dáng điệu lúc nào cũng tất bật kèm lối nói nhanh với tốc độ Allégretto.
Gần trọn cả đời ông làm cán bộ, rồi làm phó phòng biên tập âm nhạc ở Đài Tiếng nói Việt Nam đến lúc về hưu. Công việc của ông là thường xuyên thẩm duyệt các chương trình âm nhạc phát sóng, trong đó có việc, ký cho thu thanh những sáng tác mới. Những thập kỷ 70, 80 của thế kỷ trước người ta nghe nhạc chủ yếu ở Đài Phát thanh vì khi ấy chưa có nhiều chương trình ca nhạc trên truyền hình. Băng, đĩa nhạc cũng chưa có nhiều như ngày nay. Cũng vì vậy mà các nhạc sĩ lúc ấy thường hay gửi bài hát đến Ban Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam với mong muốn được thu, phát trên làn sóng.
Là một phó ban có quyền chấp nhận hay từ chối nhưng Vũ Thanh không hề khủng khỉnh, tỏ vẻ lạnh lùng, “cửa quyền”. Ngược lại, ông luôn chân thành với mọi tác giả. Dùng bài hay không, ông nói rõ lý do.
Một nét riêng hiếm có nữa là Vũ Thanh chẳng bao giờ uống nổi một giọt rượu, bia. Vào bữa, dẫu có vui, long trọng, thân tình đến đâu, ông luôn xin phép được ăn cơm ngay. Trong khi mọi người còn nâng lên, đặt xuống, thì ông đã ăn vèo vèo vài ba lưng cơm trong vòng mươi phút rồi buông đũa, tìm chỗ có giường lăn ra “kềnh”! Ông hồn nhiên một cách rất “ngây thơ”, đáng yêu, đến mức ngay cả trẻ con cũng chỉ có thể đến thế.
Người nhạc sĩ tài năng sống những năm tháng cuối đời khá tội nghiệp. Hết bệnh dạ dày đến bệnh gan hành hạ ông - mà như đã nói, ông chẳng bao giờ rượu bia để mắc hai bệnh trên. Một lần chảy máu dạ dày tưởng chết. Qua khỏi, rồi mấy năm sau ông qua đời bởi trọng bệnh khác. Ông về cõi vĩnh hằng khi vừa nghỉ hưu chưa được bao lâu, khi còn đầy ắp những dự định sáng tác.
Source: cand |
|
