Ở tuổi 70, danh ca Lê Uyên nói cả đời bà chỉ có một mối tình với người chồng đã khuất là nhạc sĩ Lê Uyên Phương.

Danh ca Lê Uyên đang ở Việt Nam để chuẩn bị cho tour diễn Dạ khúc cho tình nhân đi qua các thành phố: TP HCM, Đà Lạt, Hà Nội và Đà Nẵng. Dịp này, bà kể về tình yêu với chồng - nhạc sĩ Lê Uyên Phương - và âm nhạc của ông.

- Cuộc sống của bà ở Mỹ hiện thế nào?

- Tôi sống một mình trong căn nhà rộng lớn với niềm vui hàng ngày là nuôi chó, chăm cá, trồng cây và viết hồi ký. Hai con gái và các cháu thỉnh thoảng đến thăm, cùng tôi nấu nướng và ăn uống vào các dịp lễ hoặc cuối tuần. Tôi bắt đầu viết hồi ký khoảng 5-6 năm nay.

Thời gian dịch bệnh, tôi không dám đi đâu vì nghĩ mình có trọng trách là hát nhạc của chồng, nên càng phải khỏe mạnh. Tôi sợ lỡ xảy ra chuyện gì đó thì chẳng còn ai đưa các sáng tác chưa công bố của anh đến khán giả. Dịch hết, tôi không đi hát triền miên mà chọn lọc. Mỗi lần nhận lời trình diễn, tôi đều cân nhắc và chuẩn bị rất kỹ để thể hiện sự tôn trọng với chồng lẫn khán giả.

Từ khi chồng qua đời, tôi sống giản dị. Không có anh, tôi chẳng mưu cầu gì to tát nữa và thường tự nhủ hãy sống tự nhiên như cây cỏ, đói thì ăn, khát thì uống. Giờ đây, tôi chẳng mong mỏi gì ngoài sức khỏe để hát nhạc của anh. Càng hoài niệm về quá khứ tôi càng thấy những điều chồng nói về cuộc sống, âm nhạc thật đúng. Lúc còn sống, anh luôn nói tôi đừng tranh đấu làm gì nhưng tôi chẳng hiểu, giờ tôi mới hiểu sống sao tốt cho mọi người và bản thân cảm thấy thoải mái là được.

Danh ca Lê Uyên Phương ở Hà Nội đầu tháng 12/2022. Ảnh: Hòa Nguyễn

- Cố nhạc sĩ Lê Uyên Phương hiện diện thế nào trong cuộc sống hiện tại của bà?

- Tôi nghĩ về chồng mọi lúc mọi nơi, 24/24 mỗi ngày. Mỗi khi thắc mắc, đắn đo hay định làm gì, tôi đều hỏi chồng: "Mình ơi, em làm thế này có được không?".

Tôi sống đến hôm nay cũng là để đáp lại tình yêu của chồng và thực hiện việc anh còn dang dở. Anh từng mong tôi về Việt Nam làm liveshow và thu những bài hát cũ, viết hồi ký về cuộc đời của hai vợ chồng và phổ biến những sáng tác mới của anh. Sau năm 1975, anh viết rất nhiều ca khúc tuyệt vời nhưng không công bố. Việc của tôi là phải đưa chúng đến gần hơn với khán giả.

Hiện tại, tôi đã hoàn thành gần hết những điều anh mong muốn. Tôi về Việt Nam lần này để thực hiện một tour diễn qua những địa điểm lưu giữ nhiều ký ức tình yêu và hát những ca khúc gắn với tên tuổi của hai vợ chồng. Tôi đã viết được 2/3 cuốn hồi ký và dự kiến hoàn thành trong năm sau. Tôi còn thu được 2 CD bài hát được anh sáng tác sau 1975.

Tôi sống với sự hãnh diện mình là người duy nhất phổ biến những bài hát chưa từng công bố của anh và nỗ lực cho điều đó. Ngày xưa, anh giữ nguyên tắc thu âm với live band và nay tôi cũng làm thế dù vất vả hơn nhiều so với cách thông thường. Tôi vẫn tập hát những bài khó nhất hàng ngày để giữ phong độ như thời son trẻ.

- Trước khi có cuộc sống an nhiên, cân bằng như hiện tại, bà trải qua quãng thời gian thế nào?

- Anh ấy mất sau 19 ngày phát hiện bị ung thư phổi. Đối với tôi, đó là cú sốc và nỗi đau quá lớn. Sau 49 ngày chồng mất, tôi nhiều lần tự tử vì muốn đi theo anh nhưng không thành. Suốt 10 năm sau đó, tôi không chấp nhận được việc chồng đã mất và mỗi lần nghĩ tới anh, tôi đều khóc và không thể hát. Thời gian ấy, mỗi ngày của tôi trôi qua với câu hỏi: "Tại sao anh lại ra đi như vậy?".

Điều giúp tôi có thể thoát khỏi mọi thứ là sự chấp nhận. Tôi nhớ lại lời chồng dạy phải trân trọng những gì đang có và sống trọn vẹn những giây phút có nhau. Bây giờ tôi biết mình phải làm gì, cần làm gì để đáp lại tình yêu của chồng. Tôi hối hận vì từng tự tử và mỗi khi nghĩ lại chuyện đó, tôi đều tự nhủ: "May quá mình không chết, nếu mình chết thì ai hát nhạc của anh".

- Tại sao bà không tìm người đồng hành hoặc truyền nhân để cùng mình phổ biến nhạc Lê Uyên Phương?

- Vợ chồng tôi gắn bó cả trong âm nhạc lẫn đời sống. Anh dùng nghệ danh Lê Uyên Phương để biểu diễn từ trước khi gặp tôi. Đến một lần hai vợ chồng đi diễn khoảng năm 1970, bầu show hỏi nhạc sĩ là Lê Uyên Phương còn ca sĩ tên gì để họ giới thiệu thì anh bảo: "Vậy thì hãy để tôi chia cho cô ấy một nửa nghệ danh của mình. Từ giờ cô ấy là Lê Uyên, chúng tôi là Lê Uyên Phương". Tôi chính là một phần của anh và không thể tách rời.

Từ ngày chồng mất, tôi không song ca với ai vì muốn giữ hình ảnh một mình trên sân khấu. Cái khó là làm sao hát một mình vẫn đầy xúc cảm như khi hát cùng anh và phải làm khán giả xúc động mới ra chất nhạc Lê Uyên Phương. Sau khi anh mất, tôi như đứa bé phải tập đi, tập đứng từ đầu với âm nhạc.

Vợ chồng Lê Uyên Phương thuở du ca. Ảnh tư liệu

- Bà thấy giọng hát của mình bây giờ và ngày xưa khác nhau thế nào?

- Tôi thấy bây giờ mình hát hay hơn ngày xưa vì những thăng trầm của đời sống với sự thương nhớ, tiếc nuối, ngưỡng mộ dành cho chồng. Mỗi khi hát nhạc của anh, tôi vẫn thốt lên: "Ôi sao có người viết hay vậy".

Nhiều người nhận xét nghe tôi hát bây giờ chẳng khác gì 30 năm trước, thậm chí có người còn nghĩ tôi hát nhép mỗi lần lên sân khấu nhưng không phải. Giọng tôi giờ hơi rè hơn ngày xưa nhưng da diết, hết lòng hơn vì mỗi lần hát, tôi đều muốn bày tỏ tình yêu với chồng.

Với tôi, anh là người thầy, người anh, người bạn, người cha còn với anh, tôi là tri kỷ, người em, người yêu. Chưa bao giờ chúng tôi nghĩ mình là vợ chồng vì hôn nhân lúc nào cũng mới mẻ, không có chuyện cãi vã hay hiểu lầm. Chồng dạy tôi trân trọng những gì đang có và sống trọn vẹn những giây phút có nhau.

- Chồng đã mất 20 năm, tại sao bà không đi bước nữa để có người bầu bạn lúc tuổi già?

- Anh Phương là tình yêu đầu, duy nhất và cuối cùng của tôi. Sau khi anh mất, tôi được rất nhiều người đàn ông quan tâm nhưng chưa bao giờ có ý định đi bước nữa. Trước mọi lời tỏ tình, tôi đều bảo hãy cứ là bạn. Tôi không để mắt đến ai vì lúc nào cũng chỉ nghĩ đến anh Phương. Dẫu anh Phương không còn nữa, tôi vẫn thấy đến với người khác là không được.

Từng có lúc tôi vướng tin đồn với ông Mẫn (Phạm Khôi Nguyên) nhưng sự thật không phải vậy. Đó chỉ là một người bạn thân sẵn sàng cho tôi nương tựa mà thôi.

- Bà nghĩ bài hát nào có thể miêu tả chính xác nhất về tình yêu của mình và chồng?

- "Có yêu nhau ngọt ngào tìm nhau/ Chết bên nhau thật là hồn nhiên", đó là Dạ khúc cho tình nhân. Bài hát được anh viết trong hoàn cảnh sống chết và có thể không được gặp nhau nữa. Tôi vẫn nhớ ngày anh tập cho mình hát trong căn gác nhỏ ở Sài Gòn không có điện, chỉ có ánh trăng. Người ta di tản còn chúng tôi hát cho nhau nghe. Lời bài hát cũng là chuyện tình của tôi và chồng, người khiến tôi yêu từ cái nhìn đầu tiên đến hết đời.

Tôi tình cờ gặp anh Phương lần đầu tiên năm 15 tuổi ở Đà Lạt, trên con đường từ nhà ra phố. Vừa nhìn thấy anh và nghe anh nói "chào cô", tôi đã thấy chân tay bủn rủn, đầu óc bối rối, liền chạy về nhà mà quên rằng mình đang định ra phố. Tôi không hiểu sao giây phút đó tim mình đập liên hồi, không còn nghĩ đến bất kỳ điều gì mà chỉ biết tự nhiên thấy có cảm xúc với câu chào và ánh mắt đó. Tôi rung động từ ánh nhìn đầu tiên và từ đó ngày càng yêu, ngưỡng mộ anh. Tôi thích hình ảnh anh cầm violin đi trên phố mỗi buổi chiều về, mê đắm mỗi lần nghe anh kéo đàn bài Serenade hay Con thuyền không bến. Khi đó tôi đã nghĩ anh là định mệnh của đời mình.

Tình yêu của chúng tôi trải qua nhiều trắc trở vì bị gia đình cấm đoán. Bố mẹ không chấp nhận, bắt tôi về Sài Gòn. Không được gặp anh, tôi bỏ ăn uống và nhiều lần tìm cách tự tử để thể hiện sự phản đối với gia đình. Sau rất nhiều thử thách, chúng tôi cảm thấy cuộc sống như trên mây khi có nhau. Những năm tháng bên nhau, tôi vô cùng hạnh phúc và ngưỡng mộ chồng. Trong vai trò nào anh cũng rất tuyệt vời. Tôi chưa bao giờ quên anh.

Lê Uyên Phương vốn là nghệ danh của nhạc sĩ Lê Minh Lập. Sau khi kết hôn với Lâm Phúc Anh (tức Lê Uyên), ông dùng tên này làm nghệ danh chung cho hai vợ chồng. Họ nổi lên từ phong trào du ca, được coi là luồng gió mới thổi vào đời sống nghệ thuật thời điểm chiến tranh với các ca khúc: Dạ khúc cho tình nhân, Lời gọi chân mây, Vũng lầy của chúng ta, Cho lần cuối, Hãy ngồi xuống đây...

Tình yêu của Lê Uyên và Phương trở thành chất liệu cho nhiều ca khúc do họ sáng tác và biểu diễn. Năm 1968, chàng nhạc sĩ sinh năm 1941 mang trong mình mặc cảm vì bệnh tật gặp cô gái Lâm Phúc Anh sinh năm 1952, một tiểu thư con nhà giàu học trường Tây ở Đà Lạt. Gia đình gốc Hoa của cô không muốn có con rể là người Việt nên một mực phản đối, ép con gái về Sài Gòn sống để chia cách tình yêu. Sự chia cách đó càng làm tình yêu của họ thêm da diết và tạo cảm hứng cho nhạc sĩ viết nên nhiều ca khúc bất hủ. Năm 1969, họ về sống với nhau, bắt đầu cuộc đời ca hát và nhanh chóng trở thành cặp song ca nổi tiếng. Cặp vợ chồng có hai người con gái là Lê Uyên Uyên và Lê Uyên My. Năm 1979 họ rời Việt Nam sang Mỹ, định cư tại California. Năm 1999, nhạc sĩ qua đời vì ung thư phổi.

Trở về Việt Nam lần này, danh ca Lê Uyên thực hiện tour diễn mang chủ đề 'Dạ khúc cho tình nhân' với mong muốn đi qua những mảnh đất ghi dấu tuổi trẻ và tình yêu của mình với chồng, đồng thời nối dài tình yêu với âm nhạc Lê Uyên Phương với khán giả trẻ. Tour diễn bắt đầu tại TP HCM với đêm nhạc 16/12, đi qua các thành phố Đà Lạt, Hà Nội và Đà Nẵng. Ngoài các sáng tác của chồng, nữ danh ca còn thể hiện ca khúc của các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Anh Bằng, Phạm Duy... cùng các khách mời Quang Thành, Quang Dũng, Elvis Phương, Paolo, Ánh Tuyết, Lâm Thúy Vân và Hồ Hoàng Yến.

Sources: ngoisao