Lại thêm một mùa xuân nữa đến, không biết năm nay NSND Diệp Lang có về Việt Nam ăn Tết hay không?

Mỗi khi có dịp đi ngang chung cư Nguyễn Kim tôi thường hay ngó lên nhìn khu chung cư này, nơi đó có chỗ cư ngụ của anh, người nghệ sĩ tài hoa mà cuộc đời nhiều gian nan, lận đận. Những lần có dịp trò chuyện với anh về chuyện đời, chuyện nghề tôi mới có dịp hiểu thêm vì sao sân khấu cải lương có một Diệp Lang tài năng, thâm trầm, sâu sắc, nghĩa tình. Tư cách của người quân tử đã làm cho nhiều người nể phục nhưng cũng không ít kẻ ganh ghét. Trên tất cả là tài, đức của một nghệ sĩ lớn, một nhân cách lớn xứng đáng là bậc thầy, là tấm gương sáng cho những thế hệ trẻ.
Cuộc đời NSND Diệp Lang có nhiều bi kịch, nhưng có lẽ bi kịch kéo dài nhất theo anh suốt mấy mươi năm dài để khi đến hơn nữa cuộc đời anh mới có dịp trút bỏ đi để hoàn thành ước nguyện lớn nhất trong đời mình - có một nơi tử tế thờ tự ông bà nội và cha mẹ ngay trong ngôi nhà từ đường ở Bình Tiên, Sa Đéc.
NSND Diệp Lang nhớ lại tuổi thơ của mình, hồi nhỏ sống với ông nội tại quê nhà, còn ba anh vác cây đờn kìm lang bạt khắp đó đây theo các đoàn hát sống đời nhạc sĩ. Cái thuở mà người đánh đàn trong các đoàn hát cải lương không được coi trọng cho lắm, tiền lương rất thấp dù rằng đóng góp của họ rất lớn cho sân khấu cải lương, bởi không có những nhạc công đánh đờn thì lấy gì cho nghệ sĩ hát? Những người thầy âm thầm của nghệ sĩ ngồi sau cánh gà, chính họ đã góp phần nâng cao giọng ca của người nghệ sĩ biểu diễn ngoài sân khấu để họ trở thành những thần tượng si mê của bao lớp khán giả yêu chuộng bộ môn nghệ thuật cải lương.
Trong khi người nghệ sĩ biểu diễn ngoài sân khấu có thể có xe hơi nhà lầu, sống một cuộc đời sung túc thì người đánh đờn vẫn ngày hai bữa cơm đạm bạc, khiêm tốn với chỗ ngồi co ro trong một góc cánh gà. Dường như định mệnh đã không cho ba anh và anh được sống gần nhau. Người trực tiếp dạy dỗ để hình thành một nhân cách của NSND Diệp Lang sau này là ông nội anh. Nuôi cháu cho ăn học từ nhỏ với những buổi đưa cháu đến trường học, hay những dịp rảnh rỗi ông cháu đi đám giỗ hoặc đi ngắm cảnh trên những cánh đồng lúa quê nhà. Là người ảnh hưởng sâu sắc nho học, ông dạy cháu đạo lý sống ở đời, lấy nhân nghĩa làm đầu, thủy chung làm gốc, không được sống hèn hạ, gian ác, phải biết thương người, nhân ái và bao dung. Chính vì sự giáo dục ấy, cái nền đạo đức căn bản đã ăn sâu vào tiềm thức để sau này khi theo nghiệp Tổ, Diệp Lang đón nhận sự thương yêu, kính trọng của khán giả, của bạn bè đồng nghiệp từ nhân cách được ông nội dạy từ thơ ấu. Chính vì sống thanh bạch nên từ nhỏ Diệp Lang đã quen với cảnh nghèo của ông bà nội, của cha mẹ để rồi tiếp nối tới anh vẫn là cuộc sống thanh bạch của người nghệ sĩ cả đời hiến mình cho nghệ thuật cải lương.
Khi đã thành danh, cuộc sống riêng của nghệ sĩ Diệp Lang cũng đơn sơ đạm bạc, quanh năm suốt tháng rong ruổi theo đoàn hát. Những ngày giỗ ông bà, cha mẹ cũng chỉ là mâm cơm canh, dĩa trái cây bình thường. Cứ những lần giỗ như thế, thêm những giọt nước mắt đắng lòng rơi ngược vào trong, xót cho phận nghèo của đời người nghệ sĩ lang bạt. Đám giỗ cha (ông Ba Diệp) thì có đặc biệt hơn. Khi còn lưu diễn, cứ tới ngày giỗ cha Diệp Lang thường tìm đến quán cà phê hay quán cơm, ông nhớ nhất là quán cơm gần chợ Mỹ Tho. Đến quán mua một dĩa cơm sườn, một ly cà phê đen, một điếu thuốc rồi tưởng tượng như ba đang ngồi đối diện vừa ăn uống vừa trò chuyện cùng con trai. Cứ như thế những ngày giỗ của cha theo Diệp Lang mấy mươi năm trên các chặng đường lưu diễn của mình. Sau này khi có tiền về xây lại căn nhà thờ tự ở Sa Đéc, và nhất là khi sức khỏe của NSND Diệp Lang yếu đi, những lần giỗ anh ngồi lặng nhìn bàn thờ ông bà, cha mẹ, mâm cơm cúng có thịnh soạn hơn xưa, nhiều món ngon lòng không khỏi bùi ngùi chạnh nhớ đời mình sao nhiều cơ cực quá.
Nhưng cái nghèo không làm cho con người ta hèn. Anh đã dạy con mình như thế giống như ngày xưa ông nội anh đã dạy anh. Làm người chữ hiếu hàng đầu, nếu có tiền phụng dưỡng cha mẹ chu đáo là điều tốt. Nhưng cũng sẽ rất tốt là làm rạng danh tổ tiên, không làm điều gì sỉ nhục để thế gian bia miệng. Đó cũng là cách trả hiếu tốt nhất. Người không coi trọng chữ hiếu thì không đáng tin cậy. Đạo lý ấy vẫn là điều anh luôn nhắc nhở các con.
Một mùa xuân nữa lại về, ở phương trời xa chắc anh nhớ quê nhà lắm! Tôi cũng nhớ anh, ngoài tài năng lớn của một nghệ sĩ bậc thầy, còn là nhân cách của một con người biết giữ gìn đạo lý, cái đạo lý cơ bản của con người Việt Nam “thờ cha kính mẹ cho tròn đạo con”.

Sources: motthegioi