Vậy là sau hai lần ly dị, lần này cụ Vương kết nghĩa vợ chồng với bà Năm Sa Đéc và chung sống hòa hợp đầm ấm từ năm 1947 đến khi bà Năm qua đời vào năm 1988, sinh con trai là anh Vương Hồng Bảo.

Khi chúng tôi đến thăm ngôi nhà cổ của cụ ở đường Nguyễn Thiện Thuật, quận Bình Thạnh, TP.HCM, đã được người cháu ruột của cụ là chị Vương Việt Hoa cho mượn một số tài liệu đánh máy và đặc biệt là cuốn nhật ký viết tay của cụ đến nay vẫn chưa xuất bản. Trong cuốn nhật ký đó, cụ ghi lại công việc từng ngày một cách tỉ mỉ, kể cả các thức ăn cụ đã dùng từng bữa, những người quen thân hoặc học trò xưa đến thăm, và những câu chuyện mà cụ đã trao đổi với khách. Cụ dành những dòng viết về bà Năm Sa Đéc rất thâm tình và luyến nhớ, nhất là vào những dịp lễ Tết và ngày giỗ của bà.

Như ngày 7.1.1991, cụ viết: "Không tưới kiểng vì nay là 23 tháng chạp, lo dọn dẹp quét bàn ông Thiên, trang Phật Bà, trang thờ Tổ hát bội, trang trí bếp Táo quân và quét dọn phòng của Năm Sa Đéc". Đến ngày 21.7.1991, nhằm chủ nhật mùng 10 tháng 6 năm Tân Mùi lại chép: "Cà phê nhà. Trưa cháo gan thịt bò. Sáng kéo nhánh sung lấp đất sau nhà. Đọc sách. Có một sự ngẫu nhiên khó giải thích. Cách nay mấy tháng định viết về hát bội, nhưng lạ quá, đêm nằm mơ màng chiêm bao thấy em Năm Sa Đéc hiện về, khóc và khuyên đừng viết về hát bội. Rằng: "Tôi giấu nghề, không muốn cho ai biết nghề hay... Vả lại, anh không thể viết rành về hát bội vì anh không phải trong nghề, các câu chữ anh không thể hiểu và viết v.v...".

Thế rồi, tôi dẹp tài liệu về hát bội trong số có mấy trang của ông Thân Văn Nguyễn Văn Quí (đốc phủ sứ liêm chánh, bạn học) cho, tôi cất giấu thế nào mà tháng Juin (tháng 6) vừa rồi tôi định tìm lấy ra để viết (về hát bội) cho qua cơn buồn, nhưng tìm mãi suốt mấy ngày liền, lục soạn khắp nơi khắp tủ mà vẫn không gặp, rồi hôm nay 21 Juillet (21.7), nhơn tìm giấy để làm bìa bọc cuốn Haute Curiosité của hàn lâm Mourice Rheims do bạn cũ Trần Văn Tốt nay ở Bruxells mua rất đắt tiền (25 đô la Mỹ) gởi qua cho vừa nhận ngày 13 Juillet thình lình bắt gặp mớ tài liệu của Thân Văn vẫn nằm chình ình trên bàn, trước mặt, mà mấy ngày nay tìm không thấy và nay lại thấy!

Xin hỏi: có phải hồn Năm Sa Đéc cho lại hay chăng? (viết đêm 21.7 ba giờ khuya)". Hơn hai năm sau, vào giữa năm 1993, cụ Vương lại nhắc đến điềm chiêm bao này trong một đoạn hồi ức viết về hát bội, cải lương và đào kép một thời. Theo đó, Sáu Ất người ốm thấp, mắt lanh lợi, thủ vai Quan Công thì cụ Vương cho là "chưa biết có ai hơn", kép Tám Tri thủ vai Tư Đồ Vương Doãn, kép và bầu Hai Thắng vai Lữ Phụng Tiên, kép Mường Vàng vai Châu Du trong tuồng Phó hội Giang Đông đều đạt, còn như về các cô đào phải kể đến Năm Đồ, Ba Út và "đào nhà, Năm Sa Đéc, tôi được phép riêng khen và nhớ lại tình cũ nghĩa xưa.

Nhắc lại đây một chuyện nhỏ, tin hay không là quyền của độc giả, nguyên một buổi gần đây tôi lấy hồ sơ định viết về cái hay của hát bội nhưng lạ quá hồ sơ thất lạc...". Những câu tiếp theo kể lại điềm chiêm bao đã thấy ở trên, rằng bà Năm Sa Đéc can ông đừng viết, ông mơ màng hứa không viết, liền đó thức dậy gặp lại hồ sơ hát bội nằm trên bàn và kết luận: "Ghê chưa?Dị đoan ư? Có lẽ là cô hồn độ mạng khiến tôi khỏi viết".

Nỗi nhớ bà Năm Sa Đéc thường bàng bạc trong cuốn nhật ký. Viết hồi ức cũng vậy, hình ảnh bà Năm Sa Đéc vẫn in đậm khi nói về đào kép cải lương, hát bội: "Tôi nói gà nhà, đào nhà, được phép khen, tôi muốn nhắc lại Năm Sa Đéc, khi ở gánh hát bội, vai nào cũng coi được, và tôi đã mê và chọn làm vợ vì làm Lữ Phụng Tiên, răng đều và trắng quá, và khi có tuổi, làm Tống Thái Tổ bị khổn nơi Thọ Châu thành, nhứt là làm Đổng Trác lúc cùng Điêu Thuyền lên xe về Mị Ô, thì xin lỗi độc giả, riêng tôi, tôi nhận chưa ai diễn hơn... và khi chiều tà, qua cải lương, cũng giúp tôi chạy gạo buổi ngặt nghèo, Năm ôi, S. này chưa quên và khi qua Thép Súng hoặc gần gần đây, Giải phóng đã nhập thành, diễn vai nào, loạt điệu mới, đều có người còn nhắc, tiếc.

Năm ôi!". Những năm cuối đời sống với cụ Vương ở "vuông nhà cổ tích", bà Năm Sa Đéc dẫu đã về già vẫn nổi tiếng trên sân khấu hát bội của Hội khuyến lệ cổ ca với các vai xuất thần như Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dẫn trong tuồng Trảm Trịnh Ân, hoặc vai Thái sư Đổng Trác trong tuồng Phụng Nghi Đình.

Nghệ sĩ Năm Sa Đéc cũng xuất hiện trong các tuồng cải lương với vai Mạnh Mẫu trong Mạnh Lệ Quân, hoặc vai bà Phán trong vở Đoạn tuyệt, vai bà mẹ chồng trong vở Lá sầu riêng. Bà cũng tham gia đóng phim, đi đó đi đây cùng các nghệ sĩ trẻ. Những ngày đó cảnh sống của đôi vợ chồng già vẫn không mất đi tiếng cười: "Tôi cũng nhớ: già sinh tật, tôi đôi khi quá trớn, giận bông lông. Hứ; chửi chó mắng mèo. (Bà thì) đào giả điên, mụ lắm lúc không vừa, đáp cộc lốc: Á; khôn nhà dại chợ. Nhớ chuyện "nồi nào vung nấy" ôm nhau hai đứa cười xòa". Đến khi bà qua đời, cụ Vương than: "Bà đi rồi, tôi khổ muôn phần, sống cô độc giữa bình xưa lọ cổ. Thôi. Thôi. Bà vào cửa hư vô bất diệt...". Cuối cùng, có lẽ cần nhắc lại mấy dòng gọn gàng do cụ Vương tự "tổng kết", rằng: "1925: cưới Trần Thị Thô, 9 tháng ly dị. 1928: cưới Dương Thị Tuyết, 19 năm chưa quên. 1947: gặp Năm Sa Đéc, 41 năm tình nồng". Rồi dưới nhan đề Khóc em Tuyết, cụ Vương ghi hai câu Đường thi Vân hoành Tần lãnh gia hà tại, Tuyết ủng Lam quan, mã bất tiền. Và Khóc em Năm Sa Đéc bằng hai câu: Trăm năm dầu lỗi hẹn hò. Chén cơm Bà Chiểu, con đò Sốc Sa. Đó là những gì được cụ viết ở tuổi 91 (1992) với lời tự cảm: Chín mươi lẻ một, giấc chiêm bao...

Sources: thanhnien