Khi bất chợt nhắc đến nghệ sĩ Trọng Nghĩa, khán giả mộ điệu đều nhận định Trọng Nghĩa là một anh kép có gương mặt điển trai, một giọng ca ngọt ngào chân phương và khả năng diễn xuất đa dạng ở nhiều thể loại vai diễn. Cũng là một nghệ sĩ thuộc hàng '' sao '' nhưng có lẽ Trọng Nghĩa chưa gặp nhiều may mắn trên con đường nghệ thuật dù tài năng và đạo đức nghề nghiệp có thừa. Trong thâm tâm của nghệ sĩ Trọng Nghĩa, sân khấu như hơi thở, được sống và làm nghề là niềm hạnh phúc lớn lao nhất trong cuộc đời.

Nghệ sĩ Trọng Nghĩa được sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân ở Xã Phúc Hậu - Huyện Long Hồ - Tỉnh Vĩnh Long. Trong gia đình, ngoại trừ ông ngoại là một nghệ nhân đàn kìm điệu luyện thì ngoài ra không có ai theo nghề hát chuyên nghiệp. Trong những lần đi hát đàn ca tài tử, ông đều dẫn chú đi theo và có lẽ với tư chất thông minh sẵn có của một người nghệ sĩ chú học lỏm rất nhanh các bài bản hò, xự , xang , xê , cống, và những bản vắn v...v. Do đó khi còn học ở trường làng, ngoài các thú vui của tuổi thơ nơi miền quê yên ắng thì chú còn ngâm nga các câu hát mà mình đã học lỏm được. Và trong một lần tình cờ, chú xin ông ngoại ca thử một bài và đã làm cho ông giật mình vì giọng ca của đứa cháu thật trong trẻo và rất chắc nhịp mặc dù chưa một lần ông dạy cách ca. Có lẽ trong giai đoạn này ước mơ được đi hát như bùng phát trong tâm hồn chú, mà theo chú nói như mê từ trong máu vậy. Và từ đó chú trở thành một thành viên nhí trong đoàn hát nghiệp dư ở xã Phúc Hậu – huyện Long Hồ.

Năm 15 tuổi, sau khi đã hoàn thành cấp 2 ở Trường Thủ Khoa Huân - Tỉnh Vĩnh Long , nghệ sĩ Trọng Nghĩa theo người cô lên Sài Gòn để học nghề. Có lẽ hoàn cảnh củachú đúng với câu nói “ cái gì của mình thì vẫn là của mình, chạy đâu cũng không khỏi ”. Nhà của người cô lại sát bên trụ sở của đoàn cải lương Sài Gòn 1, hàng ngày chứng kiến nghệ sĩ đàn ca thì mơ ước của tuổi thơ trỗi dậy, sợ người cô không đồng ý chú chỉ xin phép vào đoàn để học đàn với thầy Bảy Dư mặc dù chú lại rất đam mê ca hát.

Sau một năm, đoàn Cải Lương Sài Gòn 1 có đợt tuyển diễn viên mới, vì sợ người cô không đồng ý thế nên chú không dám đăng ký dự thi mà lén cô để xin vào học dự thính chung với các diễn viên khác trong khi số lượng thi vào có đến mấy trăm người mà đoàn chỉ tuyển có mười mấy người, và chú bước vào nghề hát lúc nào cũng không hay.

Ở đoàn cải lương Sài Gòn 1 nghệ sĩ Trọng Nghĩa phải trải qua rất nhiều khó khăn và thử thách. Chính sân khấu này chú đã được NS Ba Vân – mà chú thân thương gọi là Ông nội truyền nghề qua việc phân tích tâm lý, điệu bộ các vai diễn trong những ngày đi lưu diễn. Ông dạy cho chú nhiều đạo lý làm nghề như khán giả đi coi hát tức là vừa đi coi và vừa nghe hát nên phải cố gắng làm sao hoàn thành xuất sắc ở cả hai khía cạnh. Cùng với các nghệ sĩ bậc thầy khác như NSƯT Thanh Điền, NSƯT Nam Hùng ông đã tận tình chỉ dạy và truyền nghề cho chú qua việc thị phạm các vai diễn, một điều may mắn mà không phải nghệ sĩ nào mới vào nghề cũng có được.

Trong thời gian này, nghệ sĩ Trọng Nghĩa chủ yếu chỉ đóng vai quần chúng, quân sĩ … hay ca vài bản trước khi đoàn biểu diễn. Nhưng có lẽ chính vì ý thức yêu nghề mãnh liệt và biết rằng muốn được đứng trên sân khấu thì phải học hỏi không ngừng từ những chi tiết nhỏ nhất nên chú học lỏm các nghệ sĩ cách diễn từ những vai diễn nhỏ nhất đến việc thuộc lời của tất cả các vai với hy vọng một ngày nào đó may mắn sẽ đến với mình.
Trong những học viên mà đoàn Sài Gòn 1 tuyển vào lúc bấy giờ, nghệ sĩ Trọng Nghĩa là người được nghệ sĩ trong đoàn đánh giá là rất có triển vọng. Sau 3 năm kể từ năm 1982 vào đoàn Sài Gòn 1, năm 1985 khi đoàn diễn ở Bà Điểm – Hóc Môn do thiếu người đóng vai Trần Huy trong vở “ Công chúa An Tư ”, nên chú được lãnh đạo đoàn tin tưởng để giao vai diễn. Bao nhiêu áp lực đều đè nặng lên chú vì vai này đã được NSƯT Thanh Điền diễn rất thành công và chú biết đây là một cơ hội vàng trong đường nghề của mình , phải cố gắng để tạo niềm tin cho ban lãnh đạo đoàn cũng như “ ghi điểm ” trong lòng khán giả. Vai diễn thành công, sự cố gắng rồi cũng được ghi nhận, từ đó chú được chính thức bước lên sàn diễn bằng nhiều vai diễn khác. Dấu ấn trong đời đi hát của chú là vai chính đầu tiên trong vở Vua hóa hổ hát cùng cô đào Linh Huệ.
Cộng tác với đoàn cải lương Sài Gòn 1 được khoảng mười năm, sau đó chú về đoàn Trần Hữu Trang 1, 2 khoảng năm 1990. Lúc này sân khấu cải lương đang bước vào giai đoạn khó khăn bởi sự thâm nhập ồ ạt của các loại hình giải trí khác, sân khấu cải lương hầu hết rất ít hoạt động nên nghệ sĩ phải chuyển qua quay video là chính và tham gia các hoạt động khác trong nghề như đi tấu hài, hay nghỉ hát ở nhà …trong đó có chú. Chú nhớ lại trong khoảng thời gian đó rất vất vả, đi tấu hài với nhóm nghệ sĩ Phú Quý để mưu sinh nhưng trong lòng lại rất muốn được đi hát cải lương vì đôi khi suy nghĩ mình đến với nghề hát vì niềm đam mê, mà chỉ mới vào nghề chưa có cơ hội để phát huy tài nghệ không lẽ lại bỏ nghề.

Dịp may đến với chú trong một lần lưu diễn ở Sông Bé, anh gặp được NSƯT Vũ Linh và chia sẻ với NSƯT Vũ Linh rằng bây giờ rất muốn đi hát mà không biết phải làm sao, anh có đi hát ở đâu kéo cho em theo. Thế là NSƯT Vũ Linh giới thiệu chú với ông bầu Quới và chú được về cộng tác với đoàn, cùng hát chung với NSND Thanh Tòng, NSƯT Vũ Linh, Tài Linh, Kiều Phượng Loan, Trường Sơn……Khi ở đoàn Sông Bé 2, có thời gian chú làm trưởng đoàn do Bầu Quới thấy chú quá đam mê nên để đoàn hát lại cho chú quản lý. Nghệ sĩ Trọng Nghĩa chia sẻ, trong thời gian đó chú vừa quản lý đoàn hát vừa tham gia biểu diễn cũng may mắn là xung quanh mình có rất nhiều anh chị em thương và giúp đỡ nên công việc cũng không gặp nhiều khó khăn.

Trên sân khấu đoàn cải lương Sông Bé 2, chú có những vai diễn rất ấn tượng và tạo được một ấn tượng đẹp đối với các nghệ sĩ cùng nghề và khán giả, trong đó có hai vai diễn mà chú tâm đắc nhất là Lý Quang Sơn trong vở Nặng gánh giang san , vai Lý Hoài Nam trong vở Long Phụng Châu báo quốc. Đặc biệt với vai diễn Lý Quang Sơn chú đã chứng tỏ được tài năng của một nghệ sĩ trẻ triển vọng và được khán giả bình chọn vào danh sách diễn viên dự giải Trần Hữu Trang được yêu thích nhất trong hai mùa giải 1992, 1993. Đây cũng là một bước ngoặc lớn trong cuộc đời vì sau mười một năm đi hát chú đã khẳng định được bản thân mình trong “ làng ” sân khấu với rất nhiều nghệ sĩ tài năng.
Cũng như rất nhiều nghệ sĩ khác, việc đi lưu diễn và hát tăng cường để phục vụ khán giả khắp mọi miền đất nước từ miền Bắc, miền Trung hay tận đất mũi Cà Mau là chuyện rất bình thường và là niềm vui của chú. Từ khi bắt đầu vào nghề cho đến hôm nay chú luôn hăng hái nhiệt tình tham gia đi đến tận những vùng sâu, vùng xa để phục vụ khán giả thân thương hay những chuyến đi hát từ thiện. Với chú, do xuất thân từ miền quê, cuộc sống gắn liền với nông thôn ruộng đồng nên tâm tư tình cảm của chú với bà con nông dân như gắn kết là một, do đó chú luôn dành cho bà con cô bác những tình cảm thân thương nhất, chính vì vậy mà chú cũng được khán giả, đặc biệt là khán giả nông thôn luôn dành cho những tình cảm ưu ái nhất. Chú nhớ những chuyến đi lưu diễn ngoài Bắc, ngoài Trung xa xôi hàng mấy tháng trời mỗi khi gặp bão, gặp mưa là nhớ nhà da diết. Hay những chuyến lưu diễm miền Tây , có những khi chú phải vào những điểm diễn rất sâu ở Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng…… bằng ghe máy, canô đều được khán giả đứng ở hai bên bờ sông chào đón nồng nhiệt, làm chú và các nghệ sĩ vô cùng hạnh phúc. Chú cho biết nhiều khi lưu diễn mình được lưu trú trong nhà với những người dân và đón nhận rất nhiều sự ưu ái cộng với sự đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau của đồng nghiệp là một động lực rất lớn cho chú.
Đối với bản thân Nhi, nghệ sĩ Trọng Nghĩa có lối diễn xuất đa dạng. Từ những vai ở thể loại tuồng xã hội đến những vai diễn mang tính cách hài hước đến thể loại tuồng cổ hồ quảng, hầu như chú đều đầu tư hết tâm huyết của mình cho vai những vai diễn dù lớn hay nhỏ.

Nhi đặc biệt thích nghệ sĩ trong những vai võ tướng. Hình ảnh của nghệ sĩ Trọng Nghĩa trong các vai võ tướng có một sức hút kỳ lạ bởi vẻ điển trai cộng với nét diễn dễ thương và rất có phong độ của một võ tướng.

Giọng ca chân phương mặn mà của nghệ sĩ Trọng Nghĩa thật sự như quyến rũ lòng người. Giọng ca không quá trau chuốt, không cầu kỳ, giữ được nét chân thật trong từng câu hát là một điều mà Nhi thích ở nghệ sĩ Trọng Nghĩa.

Đã bao nhiêu năm trôi qua, cái tên Trọng Nghĩa vẫn là cái tên được khán giả nhắc đến và yêu quý mãi cho đến nay. Dù thời hoàng kim của cải lương đã qua đi nhưng người nghệ sĩ với một cái tên thật sự mang ý nghĩa lớn : Trọng Nghĩa sẽ luôn ở trong trái tim của khán giả mộ điệu và đồng nghiệp. Thương mến !

Sources: cailuongpho