Năm 2012, đánh dấu nhiều thành công của nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Thanh Nam trong hoạt động nghệ thuật khi ông đoạt huy chương vàng cá nhân tại Liên hoan sân khấu cải lương chuyên nghiệp toàn quốc, và đến cuối năm lại rinh thêm giải thưởng “Cù nèo vàng năm 2012” do Báo Tuổi Trẻ tổ chức (giải thưởng tôn vinh các nghệ sĩ, danh hài). Để có được thành quả như ngày hôm nay, NSƯT Thanh Nam đã phải trải qua không ít thăng trầm của nghề “diễn”.

Khởi nghiệp từ sân khấu cải lương

Dù vẫn còn bận nhiều với các dự án phim ở TP. Hồ Chí Minh, nhưng NSƯT Thanh Nam vẫn đi và về Kiên Giang thường xuyên, vì hiện ông đang làm Trưởng đoàn Cải lương nhân dân Kiên Giang. Trong chuyên mục “Bác Ba Phì Thời @” diễn ra vào tối 28-1 tại sân khấu Lan Anh, lần đầu tiên khán giả hâm mộ được nghe chính NSƯT Thanh Nam bộc bạch về cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình.

NSƯT Thanh Nam tên thật là Phạm Hoàng Nam, ông sinh năm 1958 tại Cần Thơ trong một gia đình có 6 anh chị em. Ngay từ nhỏ, Thanh Nam đã sớm bộ lộ niềm đam mê sân khấu khi tất cả những chương trình văn nghệ của đoàn Văn công về biểu diễn ông đều tìm cách xem bằng được.

Năm 1976, Thanh Nam chính thức bước vào con đường cải lương chuyên nghiệp ở đoàn Dạ Lan Hương, và từ đây niềm đam mê của ông có dịp được thể hiện khi ông được trao cơ hội đóng kép mùi trong các vở tuồng như: Kiếm sĩ dơi, Lưu Bình - Dương Lễ, Mùa thu trên Bạch Mã sơn… Một năm sau khi đồng nghiệp hề Sĩ Liêm rời đoàn Dạ Lan Hương, Thanh Nam được phân công đóng thế vai “Tý” theo hầu Dương Lễ trong vở “Lưu Bình - Dương Lễ”.

NSƯT Thanh Nam hát phục vụ tại Lễ hội kỷ niệm ngày hi sinh nữ anh hùng Phan Thị Ràng.

Không ngờ ngay trong đêm đầu tiên, nghệ sĩ Thanh Nam đã bộc lộ năng khiếu bẩm sinh diễn vai hề quê tỉnh rụi theo kiểu tưng tửng khiến khản giả một phen cười muốn “bể rạp”. Từ đó, ông chuyển hẳn sang diễn hài và cái tên danh hài Thanh Nam ngày càng được nhiều nười biết đến. Làng hài miền Nam lại thêm một thành viên “không đụng hàng” mang đậm nét tính cách của người nông dân Nam bộ, chân chất, mộc mạc mà gần gũi lạ lùng.

Cho đến khi đoàn Dạ Lan Hương sát nhập với đoàn Kiên Giang 2 năm 1978, rồi đến đoàn Nhân dân Kiên Giang năm 1980 và trở thành đoàn mạnh nhất miền Tây thời đó với lực lượng nghệ sĩ hùng hậu ca hay diễn giỏi. Thanh Nam đã nổi danh qua hàng chục vai hài trong nhiều vở tuồng cả bi và hài như: Tư trong vở “Tìm lại đứa con”, hạ sĩ Sành trong “Tình người trên chiến trận”, Tám trong “Tìm lại cuộc đời”, cậu Tân trong “Tô Ánh Nguyệt”, ông Phủ Trần trong vở “Lan và Điệp”, Tư xích lô trong “Yêu và ghen”, Tư kẹo kéo trong “Lỡ yêu rồi”, Tư Ếch trong “Hờn Anh giận em”…

Nghệ sĩ Trần Đại Phú – Thư ký tòa soạn Báo Sân Khấu TP. HCM cho biết: “NSƯT Thanh Nam đã được đồng nghiệp và khán giả tặng cho danh xưng “Đệ nhất danh hài miền Tây” khi chinh phục được khán giả thành phố Hồ Chí Minh ở đầu thập niên 90, và đứng hạng ba chỉ sau Bảo Quốc và Duy Phương trong cuộc trưng cầu ý kiến độc giả do Báo Sân Khấu TP. HCM bình chọn năm 1991 và tiếp tục giữ vị trí cao trong cuộc trưng cầu Danh hài được yêu thích nhất năm 1995,1996…”
Thành danh nhờ chất “hai lúa”

Từ năm 2001, danh hài Thanh Nam bắt đầu lấn sân sang lĩnh vực truyền hình khi ông tham gia vai chính trong phim “Chuyện tình bên dòng kênh Sáng”, được công chiếu vào dịp Tết 2002. Với bộ phim này, nghệ sĩ Thanh Nam được xem như một phát hiện mới của làng điện ảnh.

Chính vì vậy, hãng phim TFS tiếp tục mời ông góp mặt trong các phim: “Tiếng chuông trôi sông”, “Người đánh trống trường”. Rồi tới hãng phim Sài Gòn mời ông vào phim “Lấy vợ Sài Gòn”, “Bác Ba Phì thời @”... Nhưng phải đến phim “Cuộc phưu lưu của Hai Lúa” cái chất “Hai Lúa” được Thanh Nam nhập vai “ngọt xớt” và tên Hai Lúa đã trở thành “thương hiệu”, đi đến đâu khán giả cũng gọi ông bằng cái tên “Hai Lúa”. Vai diễn để đời này đã giúp ông qua mặt các gương mặt điện ảnh trẻ để đoạt giải nam diễn viên chính được yêu thích nhất giải thưởng HTV năm 2010.

Năm 2007, nghệ sĩ Thanh Nam và nghệ sĩ Kim Ly Mét là hai nghệ sĩ ưu tú đầu tiên của tỉnh Kiên Giang. Những năm qua, NSƯT Thanh Nam đã trở lên quen thuộc với khán giả truyền hình chuyên trị những vai nông dân hài hước như: “Mua láng giềng gần”, “Về quê cưới vợ”, “Tình xuân”, “Cô nàng nặng cân”, “Tay chơi miệt vườn”…

Để có được những thành công trên, bên cạnh NSƯT Thanh Nam luôn có một người vừa là vợ, vừa là đồng nghiệp là nghệ sĩ Y Phương. Bà luôn giúp ông trong công tác đào tạo diễn viên trẻ tại đoàn Cải lương nhân dân Kiên Giang. Liên hoan Sân khấu cải lương chuyên nghiệp toàn quốc 2012, Đoàn CLND Kiên Giang tham dự liên hoan với vở diễn “Dòng nhớ” của tác giả Hạnh Thúy, phóng tác từ truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, chuyển thể cải lương Tô Thiên Kiều, đạo diễn NSƯT Trần Ngọc Giàu, âm nhạc Trí Nhân, thiết kế sân khấu NSND Phan Phan. Kết quả: Vở “Dòng nhớ” đoạt huy chương bạc; giải diễn viên, NSƯT Thanh Nam đoạt huy chương vàng, nghệ sĩ Y Phương, Bình Trọng, Thu Vân đoạt huy chương bạc.
Tìm cách “cứu” cải lương

NSƯT Thanh Nam – Trưởng đoàn CLND Kiên Giang tâm sự: “Từ khi nhận làm Trưởng đoàn, bản thân tôi luôn nhắc nhở anh em nghệ sĩ phải “đổi mới mình” bằng cách ăn mặc lịch thiệp, để tôn trọng chính mình và tôn trọng khán giả. Không thể để cảnh nhếch nhách giữa đời thường trên sân khấu được, tất cả đều phải được chuẩn bị kỹ và tỉ mỉ từ cảnh trí đến đạo cụ và trang phục đều được chăm chút”.
Sạch sẽ, tươm tất rồi thì phải có tiền để dàn dựng tuồng tích. Tận dụng những sự thân quen và uy tín của bản thân, NSƯT Thanh Nam đã tự bỏ thời gian đi “gõ cửa” các doang nghiệp lớn trên địa bàn tỉnh cùng chia sẻ những khó khăn của Đoàn và của cải lương nói chung, để góp một tay vào giúp đoàn có kinh phí, phương tiện để phục vụ công chúng được xem cải lương nhiều hơn. Cách làm đó được lãnh đạo tỉnh và nhiều ban ngành đồng tình ủng hộ, chính vì thế mà Đoàn luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh cũng như các doanh nghiệp khi có khó khăn.

NSƯT Thanh Nam cho biết thêm: “Trong một năm qua, Đoàn CLND Kiên Giang đã được lãnh đạo tỉnh tạo điều kiện để Đoàn có dịp phục vụ công chúng trong tỉnh tất cả các sự kiện lớn của địa phương. Nhiều doanh nghiệp như Công ty Tư vấn Xây dựng Kiên Giang; Công ty cổ phần đầu tư Phú Cường; Công ty Xổ số Kiến thiết Kiên Giang; Công ty cổ phần tàu cao tốc Superdong – Kiên Giang… luôn sẵn sàng đồng hành cùng với Đoàn để mang cải lương đến gần với công chúng và đáp ứng lòng mong đợi được xem vở diễn “Dòng nhớ”. Có thể cách làm này chưa phải mới với một số nơi nhưng hiện nay nó đang mang lại diện mạo mới và đã “đổi mới” từ cách nghĩ, cách làm của Đoàn trong năm qua”.

Trong cảnh khó khăn chung của sân khấu cải lương cả nước, là Trưởng đoàn CLND Kiên Giang, lúc nào NSƯT Thanh Nam cũng trăn trở với câu hỏi làm sao cho anh em nghệ sĩ “sống khỏe” với nghề. Sau thành công tại liên hoan toàn quốc năm 2012, vở “Dòng Nhớ” tiếp tục gặt hái thành công lớn tại nhiều sân khấu lớn như: Đồng Nai, Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh… Điều này chứng tỏ cải lương vẫn còn đất sống.

Mới đây, vào dịp lễ hội Ok-om-bok được tổ chức tại huyện Gò Quao, vở diễn “Dòng nhớ” lần đầu tiên đến với đồng bào dân tộc Khmer, và điều ngạc nhiên với toàn bộ diễn viên Đoàn, đồng bào Khmer cũng rất thích xem cải lương và đón nhận rất hào hứng. Nhiều khán giả xem hết vẫn còn lưu lại hỏi: “Đêm mai đoàn còn hát phục vụ bà con nữa không?”. Nghệ sĩ Kim Phụng tâm sự: “Bản thân mình đi hát nhiều năm nhưng không nghĩ đồng bào Khmer lại thích cải lương đến vậy. Đây cũng là một hướng đi mới để Đoàn phục vụ bà con được nhiều hơn và nghệ sĩ cũng có thêm thu nhập”.

Tất cả các hoạt động sự kiện chính trị lớn trong tỉnh NSƯT Thanh Nam đều tranh thủ để các nghệ sĩ trong Đoàn được phục vụ có thêm thu nhập và mang cải lương đến với khán giả nhiều hơn. Nghệ sĩ Thu Vân bày tỏ: “Thù lao của anh em diễn viên phục vụ cho một đêm diễn, cơ bản là đủ sống. Những người ở xa như mình đây thì được Đoàn quan tâm bố trí chỗ ở, cho nên ai nấy đều yên tâm gắn bó với nghề”.

Đầu xuân mới Quý Tỵ 2013, NSƯT Thanh Nam hồ hởi cho biết: “Đoàn đã được UBND tỉnh giao trách nhiệm làm chương trình phục vụ bà con đón Giao thừa. Trong năm mới, Đoàn sẽ hướng các hoạt động về tuyến biên giới và hải đảo. Đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần cho quần chúng nhân dân để hăng say lao động chung tay xây dựng nông thôn mới và giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc”.
Thế Hạnh (thực hiện

Sources: kiengiang